Stan jak na zdjęciu czyli fotograficzne spektakle w polskiej polityce cz.2. Kampania prezydencka – Szymon Hołownia

Kampania prezydencka zwariowała na chwilę przez koronawirusa, skończyła się, i zaczęła może nie od nowa, ale na nowo. Mamy już za sobą krytyczne spojrzenie na  aspekt fotograficzny kampanii Roberta Biedronia i Krzysztofa Bosaka i Andrzeja Dudy czas więc przedstawić kila uwag co do sposobu prezentacji fotograficznej niezależnego kandydata, dziennikarza, pisarza i społecznika - Szymona Hołowni. 

Jego pozycja startowa na początku wyścigu o prezydenturę 2020 była bodajże najmniej komfortowa - biorąc pod uwagę oczywiście tylko sześciu głównych kandydatów. Stając w szranki bez zaplecza partyjnego - a co za tym idzie - finansowego i osobowego, postarał się w dość krótkim czasie zapewnić sobie środki na pokrycie wydatków kampanii, i - co równie ważne – skupić wokół siebie sztab osób mocno zaangażowanych w działania promocyjne. 

Wśród "ekipy Szymona" musiał się też znaleźć ktoś z wiedzą i umiejętnościami fotograficznymi. To jest widoczne w materiałach wizualnych dostępnych na kontach mediów społecznościowych. Poza bardzo nielicznymi ujęciami z przypadku, sztabowcy Hołowni sprawnie operują wizerunkiem swojego kandydata. Paleta instagramowo - facebookowo - twitterowych zdjęć jest dość bogata i różnorodna pod względem tematyki i formy. Dominują oczywiście standardowe fotografie ze spotkań z wyborcami (jeszcze przed pandemią) :

niektóre ujęcia całkiem dobrze przemyślane pod kątem tła, szkoda, że w zdjęcu poniżej efekt psuje gest rąk, sugerujący trochę dystans i brak zaangażowania

Tutaj z kolei, bardzo śmiała, ale z sukcesem przeprowadzona akcja zrobienia zdjęcia pod światło

Rodzinnie i domowo

W kwestii fotografii ocieplających, wyróżnić trzeba niezwykle przytulne zdjęcie Szymona Hołowni z żoną na sofie. Taka doza domowego spokoju, naturalności  rzadko daje się osiągnąć na zdjęciach pozowanych. Zresztą, bezsprzeczny atut w postaci młodej i atrakcyjnej żony, Szymon Hołownia zaprzęga dość często do wizualnej strony swojej kampanii. Trzeba przyznać, że jest to robione ze sporym taktem i nienachalnie. Sprawna, ciepła fotonarracja małżeńska zjednuje politykom przychylność i nie jest to żadna tajemnica. Nie dziwi zatem fakt jej wykorzystywania, tzn. kto może i ma pozwolenie współmałżonka/ki, partnera/ki ten wykorzystuje i czerpie z tego korzyści wizerunkowe.

Instagram szymon.holownia

Instagram szymon.holownia

Powyżej mamy do czynienia ze zdjęciami pozowanymi, ale w kolekcji zdjęć "zwykłego człowieka" otrzymujemy także zdjęcia spontaniczne, już nie tak perfekcyjne pod kątem technicznym czy kompozycyjnym, ale dalej emitujące to ciepło, autentyzm i naturalność, które były elementem składowych dwóch poprzednich ujęć.

 

Instagram szymon.holownia

Od dziennikarza do lidera

W przypadku kandydata bezpartyjnego trudniej wprowadzić w fotosferę wizerunek lidera, przywódcy dużego formatu, bo takiej pozycji w swojej dotychczasowej działalności Szymon Hołownia nie dzierżył. Ponadto, sądząc z całości charakteru jego kampanii, zależy mu chyba, aby zostać kandydatem spoza sztywnego kręgu elit politycznych - na plakatach wszak jest często tylko jego imię - Szymon. Tak, aby wyborcy znali go jako "swojaka", człowiek żyjącego obok, zwykłym życiem, a nie odrealnionego i zepsutego warszawskim salonem kabotyna.

 

Facebook Szymon Hołownia

Konto instagramowe i facebookowe Hołowni prowadzone było na długo przed tym zanim pojawiła się idea wejścia w politykę. W "poprzednim życiu" Szymon Hołownia był dziennikarzem, pisarzem, publicystą, organizatorem akcji charytatywnych. Tego typu działalność wymagała innych akcentów i dróg dotarcia do odbiorców. Można więc wybaczyć takie oto dawne obrazy, do których estetyki wtedy nikt nie przykładał kategorii poprawności przekazu aspirującego polityka, bo przynależały bardziej do celebryckich form autoprezentacji podszytej niekiedy małokalibrowym, luzackim wygłupem:

Instagram szymon.holownia

Instagram szymon.holownia

Po podjęciu decyzji o kandydowaniu, Szymon Hołownia wyraźnie zmienia swoją narrację fotograficzną na bardziej stonowaną, poważniejszą, a także poprawniejszą pod względem technicznym. To zabieg w pełni zrozumiały i pożądany. Zaczynają pojawiać się posty z konferencji prasowych, wizyt w mediach, a wszystko to okraszone dobrym garniturem i przemyślanymi kadrami. Zaczęła się budowa wizerunku potencjalnego lidera.

Instagram szymon.holownia

Instagram szymon.holownia

Czas kampanii wymusza również rozpięcia wachlarza działalności na rejony nowe, poprzednio nie eksplorowane, które pozwolą spojrzeć na kandydata jako potencjalnego reprezentanta społeczeństwa. Stąd pojawiają się w przekazie, nie tylko Szymona Hołowni, zdjęcia dokumentujące składanie kwiatów, oddawanie hołdu - słowem - łechtanie patriotyczno-martyrologiczne – potrzebne dość sporej części naszego społeczeństwa do legitymizacji pretensji kandydata do prezydenckiego fotela.

Hołd ofiarom katastrofy smoleńskiej:

Instagram szymon.holownia

i przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Dzień Zwycięstwa:

Instagram szymon.holownia

Dotychczas Hołownia opiera się skutecznie zwyczajowi odwróconej selfiozy. Bardzo nieliczne są tego rodzaju obrazy w jego internetowej kolekcji. Wielość i różnorodność innych ujęć i kompozycji skutecznie zastępują tę masowo nadużywaną formę. Na zdjęciach kampanijnych Hołowni widzimy przede wszystkim ludzi, i to nie tłumy, morze głów, ale mniejsze grupki, często pojedyncze osoby wraz z kandydatem. To skuteczna technika pokazująca, że Szymon Hołownia nie ugania się za wielbicielami, woli kameralne spotkania, gdzie ma większy kontakt z ludźmi, którzy przyszli go posłuchać. 

Instagram szymon.holownia

Instagram szymon.holownia

Już na koniec, osobiście bardzo podoba mi się zdjęcie, które odbrązawia postać kandydata, pokazuje, że kampania prezydencka to ciężka praca i nadchodzi taki moment, kiedy chce się przysiąść, odpocząć, ale nie ma na czym. Dla Szymona Hołowni, stroniącego od sztywnych reguł, takie zdjęcie może dodać sympatii wyborców. 

Trud i zmęczenie to doświadczenie każdego uczestnika kampanii prezydenckiej, ale na taki kadr mogą sobie pozwolić tylko nieliczni z nich. Urzędujący prezydent i starający się o drugą kadencję Andrzej Duda, raczej nie powinien operować tego typu obrazami, tym bardziej nie powinna Małgorzata Kidawa-Błońska. Ale pozbawiony bagażu atrybutów urzędu i poważnego wieku Hołownia może sobie pozwolić pokazanie siebie siedzącego na podłodze.

Instagram szymon.holownia

Trudno odmówić autentyzmu takiemu przedstawieniu. To zdjęcie nieodparcie nasunęło mi inny kadr z kampanii prezydenckiej, tym razem ze Stanów Zjednoczonych, autorstwa Callie Shell. Późniejszy prezydent Barak Obama nie zawahał się pokazać ile pracy nogami kosztuje go niezliczona ilość spotkań wyborczych. Zdjęcie to przysporzyło mu wiele szacunku i podziwu. W tym przypadku, niesympatyczny wizualnie atrybut zniszczenia obuwia był dużo mniej ważny od sposobu ich zniszczenia. Każdy wie, ile trzeba się nachodzić, żeby tak zniszczyć podeszwę butów, co do których mamy podejrzenie, że nie pochodziły  z taniej kolekcji supermarketu. W takim - dość rzadkim przypadku - atrybut negatywny (podarty, zniszczony element odzienia - dziura w bucie) nie przeszedł na głównego bohatera zdjęcia. Nawet jeśli było to zdjęcie ustawiane, to mały fragment - aczkolwiek arcyważny - nie przesłonił i nie zdominował reszty przestrzeni fotografii, emitującej obraz zapracowanego polityka.

 fot. Callie Shell

Całkiem inaczej potoczyły się losy zdjęcia Andrzeja Dudy, w którym fotoedytorzy chcieli zastosować podobny schemat myślowy jak ze zdjęcia Obamy. Niestety wyszło dokładnie odwrotnie, z prostego, banalnego powodu - zdjęcie razi sztucznością i nadmiarem pozowania. Toporna inscenizacja wywróciła do góry nogami chwalebne zamiary (chęć pokazania zacofania kolei na prowincji i usilne starania prezydenta o zmianę tej sytuacji na lepsze, poprzez podpisanie stosownej ustawy). Negatywne wizualne atrybuty (zniszczenie, zaniedbanie, prowincjonalność, lichota mebli ustawianych na peronie) zdominowały kadry z tego wydarzenia i ich negatywne nacechowanie spłynęło - mimo woli - na bohatera ujęcia. Zamiary ekipy prezydenckiej chybiły celu i to o całkiem sporo. Mamy tu klasyczny przykład, kiedy zainscenizowana sytuacja miała pokazać bohatera zdjęcia w pozytywnym światle, uwypuklić jego zaangażowanie w sprawy społeczne, ale nieporadność całej akcji udokumentowana przez fotografów wystawiła na pośmiewisko prezydenta i jego ludzi. Odbiór nie przykleił się do intencji w najmniejszym stopniu. Zdjęcie to zresztą dość szybko zniknęło z oficjalnego obiegu na kontach społecznościowych prezydenta Andrzeja Dudy. Biurko nie jest zdecydowanie przyjaznym elementem umeblowania dla prezydenta Dudy. Pisałem nieco o tym TUTAJ

fot. Piotr Polak/PAP

Co ciekawe, motyw podpisywania ustaw na świeżym powietrzu praktykował też Bronisław Komorowski. Aranżacje te, choć daleko im do bycia majstersztykiem politycznego marketingu, to były jednak dużo bardziej przemyślane pod kątem wizualnym - zwrócono uwagę na tło i mebel - i nie wzbudzały tak negatywnych emocji.

fot. Maria Eichler

fot. archiwum www.prezydent.pl

Stan jak na zdjęciu czyli fotograficzne spektakle w polskiej polityce cz.2. Kampania prezydencka – Andrzej Duda

Narrację fotograficzną prezydenta Andrzeja Dudy omawiałem już na tym blogu dwukrotnie TUTAJ i TUTAJ  przy okazji wydania albumów fotograficznych dokumentujących działalność prezydenta i Pierwszej Damy. Większość uwag zawartych w tamtych postach odnosi się także do sposobu fotoprezentacji uprawianej przy okazji kamanii prezydenckiej 2020r. Wszak zdjęcia robi i wybiera ta sama ekipa. Ograniczę się tylko pokrótce do prezentacji najistotniejszych i najciekawszych zdjęć i zjawisk. 

Z pozycji faworyta

Mając do dyspozycji cały legion fotoreporterów, urzędujący prezydent jest siłą rzeczy na faworyzowanej pozycji w stosunku do innych kontrkandydatów - ale takie jest prawo wygranego z poprzednich wyborów. Wskutek odgórnie narzuconego charakteru zdjęć, które przede wszystkim mają dokumentować działalność prezydenta, dokumentować powiedzmy sobie szczerze w sposób klasyczny - coś jakby - "aby do ludu dotarło" - inwencja prezydenckich fotografów jest mocno zredukowana. Zdarzają sie fotografie nowatorskie, niebanalne, zastanawiające, ale to ułamek procenta z tysięcy zdjęć jakimi zarzucają nas edytorzy prezydenckich kont mediów społecznościowych. Przy wyborze zdjęć nie będę robił rozróżnienia na  oficjalny profil Kancelarii Prezydenta RP Andrzeja Dudy  a profil kandydata Andrzeja Dudy  na Instagramie Facebooku czy Twitterze. Oba tory dokumentują działalność i prezydenta i kandydata w nowych wyborach.

Pierwsze zaskoczenie to wybór zdjęcia profilowego na Facebooku:

Kandydat bez twarzy. Zdjęcie zostało zrobione podczas inauguracjii kampanii, kiedy Andrzej Duda wychodził na scenę mając w tle ogromnych rozmiarów biało-czerwoną flagę. Po jakimś czasie wychodził z cienia i w przekazie telewizyjnym miało to swoją dramaturgię i wywoływało zamierzony efekt, jednak zdjęcie zrobione w początkowej fazie daje przefatalny efekt człowieka usuniętego w cień, z zasłoniętą twarzą. Zaskakujący wybór. Zwłaszcza, że reszta zdjęć z kampanii odbiega stanowczo od to mrocznego entrée.


Fotografie urzędników państwowych zawsze będą nieco bardziej oficjalne, sztampowe, reprezentacyjne, uroczyste. Do znudzenia możemy oglądać uściski dłoni (obecnie w czasie pandemii koronawirusa w rękawiczkach ochronnych), wspólne zdjęcia z różnymi grupami ludzi, wręczanie odznaczeń, nominacji, składanie wieńców. Póki jeszcze możliwe było prowadzenie tradycyjnej kampanii polegającej m.in. na organizowaniu spotkań z wyborcami - sympatykami, konta Andrzeja Dudy uginały się pod ciężarem fotografii wiwatujących tłumów i lasu rąk wyciągniętych w nadziei na uścisk prezydenckiej prawicy.

FB Andrzej Duda, 5 marca 2020

FB Andrzej Duda, 7 marca 2020

FB Andrzej Duda, 29 lutego 2020

Szczególnie konto Facebookowe padło ofiarą setek tego typu postów, wszystkie według powyższego wzoru. Uciechę z nich mają chyba tylko osoby, które rozpoznały się na tych zdjęciach. Trudno przebrnąć przez nie wszystkie postronnemu obserwatorowi. Przedstawienie ekscytacji wywołanej wizytą głowy państwa wyraźnie przypadły do gustu prezydenckim fotoreporterom. Szkoda, że nie starczyło chęci na nic bardziej frapującego. Brak w ogóle kulisów całego spektaklu, show, jakim w istocie są spotkania z wyborcami. Oficjalność, przaśność i uwielbienie tłumów królują.


W okresie kampanii, Andrzej Duda zintensyfikował także swoje "prezydenckie wizyty gospodarskie" i pokłosiem tego był zalew kont prezydenta przez zdjęcia załóg zakładów produkcyjnych, rolników, strażaków. Inne grupy ludzi niż zwykli wyborcy na wiecu, ale polowanie przez fotoreporterów na wyrazy ekscytacji znów się powtarza.

FB Andrzej Duda, 4 marca 2020

Niestety odwróconej selfiozy plony też są obfite, ale do tego Andrzej Duda już wszystkich przyzwyczaił.

Twitter @AndrzejDuda 9 stycz 2020

Wizyta po pożarze

Całkiem sporo, nieco ciekawszych ujęć, ukazało się z wizyty prezydenta, która odbyła się wkrótce po ugaszeniu pożaru w Biebrzańskim Parku Narodowym, który strawił tam tysiące hektarów i poczynił spore straty przyrodnicze. Interesująco wyszło zdjęcie z dymem wciąż unoszącym się ponad gruntem, na którym stoi Andrzej Duda z towarzyszącymi mu osobami. Widać, że pożar był tam niedawno, a wizyta nie była tylko propagandowym pokazaniem się w strefie zagrożenia.

FB Andrzej Duda, 4 maja 2020

Potem jest już było nieco gorzej. Takie fotografie zawsze pobudzają osoby lubiące tworzyć złośliwe memy.

FB Andrzej Duda, 4 maja 2020

Moim ulubionym jak na razie zdjęciem prezydenta z czasów najnowszej kampanii pozostaje dokumentacja spotkania z jałówką.

Twitter @AndrzejDuda

i jeszcze mały apel, Panie Prezydencie, mniej takich selfie, oczy bolą...

Twitter @AndrzejDuda